چرا به روانشناس مراجعه نمیکنیم؟

  • نویسنده: فائزه قدمی
  • موضوع: روان‌درمانی
  • تخمین زمان مطالعه: 20 دقیقه

چرا به روانشناس مراجعه نمی‌کنیم؟
نتایج مطالعاتی که در سطح جهان و در کشورهای مختلف انجام شده است نشان می‌دهد 30-80% افرادی که نیاز به کمک روانشناختی دارند، برای دریافت آن مراجعه نمی‌کنند. در کشورهایی که موانع برای دسترسی به خدمات روانشناختی کمتر است این رقم 40-50% و در کشورهایی که شرایط اجتماعی و اقتصادی به مراتب مراجعه برای دریافت کمک روانشناختی را دشوارتر می‌کند، با رقمی به بزرگی 80% مواجهیم. آمارهای جسته گریخته از زبان متولیان خدمات سلامت و بهداشت در ایران نشان می‌دهد که قریب به 30% ایرانی‌ها از اختلالات روانشناختی رنج می‌برند و از هر 8 نفر ایرانیِ دچار مشکلات روانشناختی تنها یک نفر درمان مناسب دریافت می‌کند. نکته قابل توجه این است که این آمارها مربوط به پیش از همه‌گیری کرونا و اخبار بد و شرایط اقتصادی دشواری‌ست که در سال های اخیر همه افراد جامعه را تحت تاثیر قرار داده‌اند و احتمالا در حال حاضر تعداد افرادی که نیاز به خدمات روانشناختی دارند و از آن محروم مانده است، بیشتر است.
چرا در صورتی که نیاز به خدمات روانشناختی داریم، برای دریافت آن مراجعه نمی‌کنیم؟
1- شرایط اقتصادی. "گرونه!" 
برنیامدن از پس پرداخت هزینه‌ی خدمات روانشناختی بیشترین دلیل عدم مراجعه برای دریافت درمان مناسب در سراسر جهان است. این در حالی‌ست که اغلب مشکلات روانشناختی با مختل کردن عملکرد فردی در حوزه‌های مختلف زندگی باعث می‌شوند که زیان مالی مداومی به خود شخص، اطرافیان و سیستم وارد شود. اگرچه بالا بردن توان اقتصادی به عنوان یک مانع عملی وظیفه‌ی نهادها و سیستم‌های کلان در جامعه است اما راه‌هایی نیز برای حل کردن این مشکل به صورت فردی وجود دارد. 
- به مراکزی مراجعه کنید که نرخ خدمات با توان مالی شما همخوانی بیشتری دارد. هزینه خدمات روانشناختی مراکز مختلف بسته به عوامل زیادی می‌توانند بسیار متفاوت باشد. نرخ ویزیت کمتر به معنای صلاحیت پایین‌تر یک درمانگر برای کمک به شما نیست. 
- اگر دانشجو یا شاغل هستید، از محل تحصیل و محل کار خود مزایای احتمالی مرتبط با خدمات روانشناختی را جویا شوید.
- اغلب کلینیک‌های روانشناختی شرایطی برای هموار کردن مسیر درمان افرادی که دچار مشکلات مالی جدی هستند دارند. این شرایط را از مرکزی که به آن مراجعه می‌کنید پرس و جو کنید.
- مسئله را با درمانگر خود مطرح کنید. در صورتی که درمانگرتان نیز تشخیص دهد، انعطاف پذیری در زمان و فاصله بین جلسات می‌تواند راه حلی برای آسان کردن دسترسی شما به درمان روانشناختی باشد.
- برخلاف تصور عموم، در ایران نیز برخی از خدمات بیمه، درمان‌های روانشناختی را تحت پوشش قرار می‌دهند. اگر مشمول بیمه هستید از وجود یا عدم وجود این شرایط اطمینان حاصل کنید. در صورت حمایت بیمه، مراکز روانشناختی معتبر می‌توانند برایتان نامه‌ای صادر کنند تا بتوانید هزینه درمان خود را از بیمه دریافت کنید.
2- محدودیت زمانی. "سرم شلوغه! وقت نمیشه!"
برنامه‌ریزی برای اختصاص دادن زمان مشخصی در هفته برای جلسات رواندرمانی و رفت و آمد به آن برای خیلی از افراد کار دشواری‌ست. این در حالی‌ست که آَشفتگی روانی درمان‌نشده ممکن است حتی بیشتر از جلسات رواندرمانی از ما وقت بگیرد. زمانی که خلق پایین و بی‌انگیزگی یک نفر را تمام مدت روز در تخت نگه میدارد، هنگامی که اضطراب منجر به طفره رفتن از انجام کارها و عقب انداختن وظایف می‌شود و زمانی که الگوهای ارتباطی مختل، دست فرد را از شکل دادن به یک رابطه‌ی عاطفی موفق کوتاه کرده و او را در گردابی از روابط کوتاه مدت ناموفق سرگردان می‌کند، همگی زمان‌هایی‌ست که دیو مشکلات روانشناختی از ساندویچ عمر ما گاز می‌زند. بنابراین، حتی اگر در صورت نیاز به خدمات روانشناختی برای دریافت آن اقدام نکنیم، داریم برای مشکلاتمان زمان صرف می‌کنیم. 
یکی از راه‌حل‌ها برای محدودیت‌های عملی مراجعه به روانشناس استفاده از خدمات روانشناختی به صورت آنلاین است که دسترسی به خدمات را تسهیل کرده و زمان زیادی را برایمان ذخیره می‌کند.
3- ترس از قضاوت شدن توسط دیگران. انگ اجتماعی. "مگه دیوونه‌ای که می‌خوای بری پیش روانشناس؟"
اگرچه نگرش جمعی نسبت به مشکلات روان و خدمات مرتبط با آن در مقایسه با دهه‌های گذشته به طور قابل‌توجهی اصلاح شده است اما کماکان افراد زیادی به دلیل ترس از واکنش دیگران، خود را از گرفتن کمک تخصصی محروم می‌کنند. مطالعه و آگاهی‌بخشی درباره ماهیت مشکلات روانشناختی و فرآیندهای درمانی آن می‌تواند در اصلاح نگرش‌های منفی اثرگذار باشد. همچنین، درمانگران می‌تواند در راستای حل چنین چالش‌هایی به افراد مراجعه کننده کمک کنند.
4- نبود بینش. "من که چیزیم نیست." "این اطرافیانم هستن که مشکل دارن"
فقدان بینش و آگاهی از مشکلات فردی و نسبت دادن آن به اطرافیان، یکی از چالش برانگیزترین موانع برای اقدام برای دریافت درمان های روانشناختی‌ست. افرادی که نسبت به مشکلات روانشناختی خود بینش ندارند، اساسا پذیرای کمک برای حل آن‌ها نیز نیستند. حتی زمانی که مشکلات در روابط بین فردی و حوزه های مختلف کاری و تحصیلی و عاطفی زیاد می‌شود، آنچه اغلب این افراد را وادار به مراجعه می‌کند، شکایت از دیگران است. اگر شما یا اطرافیانتان جزو این دسته از افراد هستید به یاد داشته باشید که رواندرمانی درباره‌ی پیدا کردن راه حل برای زیست بهتر است، نه پیدا کردن مقصر مشکلات.
5- دغدغه رازداری. "چطور باید به یک غریبه اعتماد کنم و خصوصی ترین مسائلم رو بهش بگم؟"
نشستن جلوی یک غریبه و صحبت کردن از مسائل و مشکلات شخصی می‌تواند موقعیتی بسیار اضطراب‌زا و ناامن کننده باشد. فرآیند رواندرمانی با کار بر روی شکل‌دهی یک ارتباط متقابل بر اساس اعتماد و امنیت آغاز می‌شود. معمولا پس از جلسات اول احساس امنیت و اعتماد لازم بین شما و درمانگرتان شکل می‌گیرد. طبق یکی از مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین اصول اخلاق حرفه‌ای در روانشناسی، آنچه بین شما و درمانگرتان رد و بدل می‌شود تنها در جلسه درمان می‌ماند. تنها کسی که درمانگرتان اجازه دارد درباره شما با او صحبت کند، سوپروایزرش است. پرونده‌های نوشته شده در مراکز خدمات روانشناختی نیز به صورت محرمانه بایگانی شده و کسی غیر از درمانگر و سوپروایزر اجازه دسترسی به آن را ندارد. 
6- تردید درباره اثربخشی. "مگه اصلا فایده‌ای هم داره؟" "یک جلسه رفتم اما اصلا کمکی بهم نکرد." 
مطالعات زیادی پارامترهای دخیل در موفقیت درمان را بررسی کرده‌اند. اثربخشی بسیاری از رویکردهای درمانی نیز به‌طور مجزا مورد بررسی قرار گرفته است. بسیاری از افراد از درمان‌های روانشناختی سود می‌برند و بسیاری نیز در فرآیند درمان ناکام می‌مانند. یکی از اصلی‌ترین عوامل موفقیت درمان، برقراری ارتباط درمانی‌ست. مهم است که شما درمانگری را انتخاب کنید که برای شما "مناسب" باشد. با آگاهی از رویکردهای درمانی، زمان و انرژی لازم برای هر کدام، انتخاب درمانگر بر اساس این اطلاعات و بیان صادقانه انتظاراتتان از مسیر درمان و درمانگر در ابتدا و در طول جلسات، می‌تواند به شما و درمانگرتان در تجربه یک درمان موفقیت آمیز کمک بسزایی کند.
7- احساس بی‌کفایتی. "خودم باید از پسش بربیام!" "فقط خودمم که میتونم به خودم کمک کنم."
خیلی از افراد اگر قبول کنند مشکلی دارند و نیاز دارند تا از کمک تخصصی بهره بگیرند، احساس بی کفایتی، شکست و ضعف می‌کنند. این در حالی‌ست که بسیاری از مشکلات و اختلالات روانشناختی به خودی خود قابل حل نیستند. در این مورد، اختلالات روانشناختی شباهت زیادی با بیماری‌های جسمانی دارند. اگر توده‌ای سرطانی در بدن شما مدام در حال تکثیر باشد، بدون درمان پزشکی و استفاده از دارو، به تنهایی قادر به جلوگیری از پیشرفت آن و بهبود حالتان نخواهید بود. از طرفی یک بیماری خفیف تر مثل سرماخوردگی ممکن است بدون استفاده از کمک پزشکی با گذر زمان بهبود یابد اما توصیه‌های پزشکی و استفاده از دارو مسیر بهبودی را بسیار سریع‌تر و آسان‌تر می‌کند.



بلاگ های مشابه